Foto van de binnenzijde van de poelie van het originele blok van Tomos-1. Duidelijk zichtbaar dat de spiebaan aan de binnenzijde is beschadigd door het inslaan van de spie (in de kruk-as). Deze schade ontstaat maar door één oorzaak, namelijk het niet goed vastzitten van de poelie-moer. Zodra deze los komt zal de poelie zich loswerken (speling tussen poelie en kruk-as) en zal de poelie door zijn massatraagheid stil blijven staan wanneer er gas wordt gegeven...

Het gevolg is de inslag die op deze foto's zichtbaar zijn. Dit is overigens een foto van een andere poelie die ik heb liggen met de zelfde schade. Daarnaast zal de poelie al wiebelend de metalen polen van de ontsteking beschadigen. Kortom, goed vastdraaien die moer (niet over de kop natuurlijk), liefst gebruik maken van een nieuw exemplaar en de tussenring niet vergeten. En altijd na de eerste paar 100 km controleren of de moer nog goed vast zit.

Dit is de poelie die afkomstig is van Tomos-3, ziet er nagenoeg onebschadigd uit gelukkig.

Foto van de buitenzijde. Ik heb de buitenkant hier al roestvrij gemaakt met een fijn schuurpapiertje. Daarna met een oliedoekje goed opgewreven (anders roest de boel zo weer...)

Made in Yugoslavia, is dus een "echte"

Type AVJ1101, 6 Volt en 17 Watt.

ISMRA? Zal wel het merk van de fabrikant zijn neem ik aan.

De kritieke locatie van de polie, goed schoonmaken en ontvetten dus en dat geldt ook voor de schroefdraad waar de poelie-trekker in kan worden gedraaid voor een eventuele demontage.

De binnenzijde van de poelie, schoongemaakt maar nog wel wat roestplekken hier en daar die ik met een fijn schuurpapiertje (korrel 400) heb weggeschuurd en ook weer met een oliedoekje heb nagewreven. Het is uiteraard van belang dat de as vrij is van onregelmatigheden, immers loopt de tapse baan tegen de contact-puntjes aan en kan dit dus nadelig zijn voor de werking van de ontsteking.

Overzicht van de onstekingsplaat met de bobine-spoel aan de bovenzijde (wees voorzichtig met schoonmaken, aansluitdraad breekt snel onherstelbaar af) en de verlichtings-spoelen aan de onderzijde. Links de contact-puntjes en rechts de ronde condensator. Ik heb de roestvorming verwijderd en verder alles nagereinigd met wasbenzine. Schoon en vetvrij zijn is belangrijk!

De contact-puntjes waren niet echt meer in orde. De inslag is een normaal verschijnsel, vandaar dat je de puntjes veelal bij 10.000km (of eerder) moet vervangen. Inbranden van de contactpuntjes is echter niet normaal. Dit kan ontstaan door een defecte condensator of gewoon na te lang doorrijden met ingeslagen puntjes zoals hier het geval blijkt te zijn.

Zowel inslag (de kuil) als inbranden (de grillige rand van de kuil) zijn hier goed zichtbaar.

Met vooruitziende blik had ik aan een nieuw stel contact-puntjes aangeschaft. Als het even kan gebruikmaken van de originele Bosch punten die overigens wordt geleverd met een dotje vet voor het smeerviltje dat naast de condensator zit (goed schoonmaken eerst). Dit exemplaar komt het meest voor, er bestaat echter ook nog een ander exemplaar waarbij je de delen over een as moet schuiven die gefixeerd zit in de grondplaat. Dus eerst checken welk type je nodig gaat hebben...

Na 30 jaar gebruik is de bedrading vanaf de ontsteking naar de rest van de Tomos vaak gescheurd door uitharding en veelal is de bedrading zovaak ingekort dat het gewoon niet meer past. Vaak zie je dan ook "kroonsteen constructie" bovenop het blok zitten met alle vochtproblemen van dien. Op een van mijn vele bezoeken aan de VS heb ik bij Frys dus maar wat kabels aangeschaft die bovendien dikker zijn (minder spanningsverlies over de kabels). Helaas niet alles in de originele kleur (geen grijs en geel) maar dat is een kwestie van documenteren...

Aldus is de bedrading hier vervangen. Het beste kan je de verlichtings-spoelen even losmaken (kan je ze gelijk goed schoonmaken). Ik heb de oude bedrading kort bij de aansluiting afgeknipt en daarna met een (redelijk flinke) soldeerbout de aanwezige tin met restbedrading verwijderd. Wanneer je dit goed doet kan je het afgestripte eind van de nieuwe bekabeling gewoon in de bestaande soldeerklemmen schuiven en opnieuw met (harskern) tin vast solderen.

Het monteren van nieuwe contact-punten is altijd een priegelwerk. Extra lastig is het monteren van de bedrading op de loszittende bout. Ik zet meestal een schroevendraaier achter de bout en heb dan de handen vrij zoals hier goed zichtbaar is.

Hier is de grondplaat in het blok geplaatst. Van te voren had ik al "hele" doorvoer-tules geplaatst en met enige moeite heb ik de dikkere bedrading erdoorheen weten te wurmen. Let vooral op dat er geen bedrading klem zit tussen de grondplaat en het blok, de grondplaat MOET vlak gemonteerd worden en eigenlijk zonder overdreven kracht goed passen. Kwa ontstekingstijdstip heb ik (net als vroeger) de montage boutjes precies halverwege de sleufgaten gezet, nastellen komt later wel...

En hier is de montage van de ontsteking afgerond met de plaatsing van poelie. Denk er aan dat je het smeerviltje voorziet van een verse dot vet. Dit geldt natuurlijk ook voor de kruk-as tap, de poelie-as aan binnenzijde (spiebaan) en de buitenzijde (het gedeelte wat de contact-puntjes bedient, een filmlaag is voldoende!). Zorg voor een nieuwe moer of in elk geval voor een onaangetast en schoon exemplaar. De moer met beleid op spanning brengen, wees er zeker van de dat de kruk-as spie in de spierbaan valt . Er bestaat speciaal gereedschap om de poelie tegen te houden die ik niet bezit, mijn methode (wel wat linker...) is de poelie tegen te houden door een schroevendraaier door de poelie heen in een van de sleufgaten van de grondplaat te steken...